دیوانا ( گولدەستە )یا بەدرخان سندی ل ئستەنبۆلێ دەرکەت

 ھۆزان ئەمین- د ڤان دەمێن داوی دە، چاپا دوەم یا دیوانا (گولدەستە)یا د. بەدرخان سندی، ل وەشانخانا ڤەنگ ب  تیپێن لاتینی ل ئستەنبۆلێ چاپ و بەلاڤ بوو، تێ زانین کو چاپا یەکەم ل دیمەشقێ ب ناڤێ ( ھۆزانیت من) د سالا ٢٠٠٩ دە چاپ ببوو،

ئەڤ دیوان ژ ٣٤٠ رووپەلان پێک تێ و د ناڤا خوە دە ٩٠ ھەلبەستان دحوینە، کو د گەلەک دەمان دە نڤیسینە، ژ وان ڤەدگەرن دەمێن کەڤن و دەستپێکا نڤیساندنا ھەلبەستێ د سالێن ١٩٦٠ ژ ئالیێ ھەلبەستڤان ڤە، حەیا ڤێ داویێ کو ھەلبەستێن وییێن نوو وەکیا ( ئەزبەنی) کو گەلەک ناڤدار بوو.

ئەڤ دیوان ب ئاوایەکی جوان و ب رێک و پێک ھاتیە چاپ کرن و ژ ئالیێ نڤیسکار زەینەب یاش ڤە سەرڕاستکرنا راستنڤيسا وێ ھاتیە کرن، و ل سەر بەرگێ دیوانێیێ داوی دیاریەک ھاتیە نڤیساندن تێدە وەھا ھاتیە "  ئەڤ بەرھەم پێشکێشە بۆ... روحا وی کەسییێ کو من ل بچووکاتیێ ب دزیکی ڤە بەرێ خو ددا وێنا وییا ڤەشارتی ل بنێ جانتەیەکا بابێ من و دەمێ من گۆتبایێ ئەڤە کییە؟ بابێ من، دگۆتە من، نە کارێ تەیە، دێ مەزن بی، دێ زانی کییە.

ئەرێ... من زانی کییە. وەلێ من ھێشتا نەزانیە دێ کەنگی (ھەمی) ھێڤیێن خودانێ وێنێ ب جھێن، دێ کەنگێ ئەو وێنە ل دیوارێ، (ھەمی) کوردستانێ بێنە ھلاوەستن. خودێوۆ، تو بێژی ئەز دێ بەری مرنا خو وێ مرادێ ببینم؟ بۆ تەیە خوەدانێ وێنا ڤەشارتییا د دلێ مە دا، ھەر و ھەر... بارزانیێ نەمر...

د. بەدرخان سندی بەژنک بەرزە، ژ بەژنێن ھەلبەستا کلاسیک و سه ربه ست ل دەڤەرا بەھدینان، و جھەکی وییێ خویا ھەیە د مەیدانا ھەلبەستێ دە ل تەڤایی کوردستانێ، ھەلبەستێن وی رامانێن خوە ژ ئێش و ئازارێن کوردا د ناڤا وان دەمێن بھوری دە د ژیانا وی دە پێکتێن، و د ناڤا وان روودانان دە، ب خەمگینی و دووربوون ژ خزم و کەسووکارێن خوە گەھ ل خەریبیێ گەھ د زندانێ دە، گەھ ل دەربدەری و کۆچبەریێ ، و ئەڤ دەمێن زەحمەت د ژیانا خوە دە  ب ھەڤیرێ ھەلبەستێ سترایە و ژ وان ئێش و کەدەران، داھێنانیا وی دبشکڤە و مێوەیێ ھەلبەستێ دگرە، و خوەشکترین پەیڤ و جوانترین رست و ب ھزر و بیرەک ب ھێز، ب ئاوایێ سروودان کو مرۆڤان پال ددا ناڤا شۆرەشێ و وان دھشتن کو رویێ زولم و ستەمکاریێ دە براوەستن ، وەھا دبێژە د پێشگۆتنا دیوانا خوە دە " ھۆزان، دەردە، ئێشە... مرۆڤی دگرت وەلێ دەردەکێ خوەشە... ئێشەکا تام شیرینە. مرۆڤێ ھۆزانڤان ژ ئەزەل را ب مەیا کۆڤانیێ سەرخوەشە و بەرەو ئەبەدیەتێ دچت و گورزێن پرسیارا ددتە بەر سینگێ خو... چەوا... کەنگی... بۆ چی...؟  وەھا پێدا چوویە ھەیا ئەزموونا وییا ھەلبەستنڤیسێ پێشکەتیە، و گەلەک ھەلبەستێن نووژەن نڤیسینە، کو ب روھێ خوەیا نەتەوایەتی ڤە، کو وژدانێ گەل دھەژینە، و ب خوەشکبوونا سرووشتا کوردستانێ ڤە روحێ مرۆڤان گەش دکە، و شین و خەمگیا خوە دخست ناڤا ھەلبەستێن خوە دە، حەتا ھەلبەستێن ب وان ھەستێن خوەیێ مرۆڤایەتی سینۆرێن وەلات دبەزاندن و ل ھەر چار ھێلێن کوردستانێ بەلاڤ دبوون، چ ب رێکا سترانا بە کو مەزنترین ھونەرمەندێن کوردا وێ دەمێ ھەلبەستێن وی کرنە ستران و ب ئاوازێن خوەش و نازک ئەو ھەلبەست دھاتن تۆمارکرن و بەلاڤکرن، وەک ( تەحسین تاھا، گولبھار، محمد شێخۆ …ھود).

کورتیەک ژ ژیانا بەدرخان سندی

د. بەدرخان سندی، نڤیسکار، ھەلبەستڤان و وێژەڤانەک کوردە و ناڤەکی ناسکریە د ناڤ ئەدەبیاتا کوردی دە. ل باژێرێ زاخۆیێ د سالا 1943 ژ دایکبوویە، . د سالا ١٩٦٦ دە، ل پایتەختا عیراقێ، ل بەغدادێ زانكو ب داوی ئانیە و د سالا ١٩٧٩ دە ل ئنگلیستانێ دۆکتۆرا زانستا پسکۆلۆژیێ وەرگرتیە. د سالا ١٩٦٠ دە دەست ب نڤیسینا ھەلبەستێ کریە. ھەلبەستێن وی ب زمانێ کوردی و عەرەبی، د کۆڤار و رۆژنامەیان دە ھاتنە بەلاڤکرن. وی د دەستپێکێ دە گەلەک ب سەرکەفتی ھەلبەستێن کلاسیک نڤیساندنە، پاشێ ژییێن سەربەست نڤیسینە. ھەر وەھا گەلەک ھەلبەستێن وی ژ ئالیێ ھونەرمەندێن کوردێن وەکی؛ تەحسین تاھا، مھەمەد شێخۆ، ئەردەوان زاخۆیی، ئەیاز یووسف و ھود...ڤە بوونە ستران و سروودێن کوردییێن ب ناڤ و بانگ.

ب زمانێ کوردی و عەرەبی بەرھەمێن وی؛ "جڤاتا کوردی د ئەدەبێ وی دە"، صادق بەھاەددین ئامێدی، نڤیسکارەکی کوردە. مەمێ ئالان (ژ کوردی وەرگەراندیە عەرەبی)، زێمارێن چیایی (ھەلبەست)، ھەلبەستڤانێ گوندێ پەریخانێ، پەندێن کوردی(پرتووکا بەرھەڤکارییا ئۆردیخانێ جەلیل - جەلیلێ جەلیل) ژ تیپێن لاتینی ڤەگوستیە تیپێن عەرەبی، جڤاکا کوردا د چاڤێن رۆژھلاتناسان دە، ھۆزانێت من(ھەلبەست) و گەلەک پرتووکێن دیێن د وارێ پەروەردە و پسیکۆلۆژیێ دە ھاتنە چاپ و بەلاڤ کرن. ھەر وەھا ب سەدان لێکۆلین و گۆتارێن د وارێ؛ سیاسەت، چاند، وێژە، دیرۆک و فۆلکلۆرا کوردی دە نڤیسینە، ئەڤ گۆتار د کۆڤار و رۆژنامەیان دە ھاتنە بەلاڤ کرن.

ل سەر کەد و بەرھەمداریا وییا چاند و ھونەرا کوردی گەلەک باوەرنامە و خەلات وەرگرتنە. ھەر وەھا ئەندامێ گەلەک سازی و سەندیقێن رۆژنەمەڤانی و وەرگێریێیە ل کوردیستان، عيراق و دەرڤە. د ژیانا خوەیا تێر و تژی بەرھەمداری دە بوویە خوەدانێ گەلەک ئەرک و وەزیفەیا سەرنڤیسەریا گەلەک کۆڤار و رۆژنامەیێن وەکی؛ چیا، ھاوکاری، بەیان، رەنگین، رەوشەنبیرێ نوێ، کۆڤارا شەمس کوردستان(ب زمانێ عەرەبی) و نھا ژی ل بەغدایێ سەرنڤیسەریا رۆژناما "التآخي (براتي )" دکە.

روزناما وار

--------------------------------------