Share |

هەوال

ھونەرمەند دەشتی کەلھووری ژ بۆ دلسۆزیا لگەل کۆبانێ ئالبومەک ب ناڤێ ‘من کۆبانێ م-ئەز کۆبانێ مە د دەمەکی نێزیک دە بەلاڤ دکە.

ئه‌ڤرۆ نیوز، سالار دۆسكى ب چاڤدێریا هه‌ر دو باژێرڤانیێن دهۆك و په‌یاز ل باژێرێ دیاربه‌كر و ب هه‌لكه‌فتا بورینا (18) سالان ل سه‌ر وه‌غه‌ركرنا هونه‌رمه‌ندا مه‌زانا كورد(عه‌یشه‌شانێ) لژێر ناڤێ( هێش په‌یڤ ل سه‌ر ئاواز دله‌یزن) ل رێكه‌فتى 26هه‌تا 29/12/ پێشانگه‌هه‌كا وێنێن هونه‌رمه‌ندێن كوردێن كلاسیك، بۆ هونه‌رمه‌ند(حه‌سه‌ن بیبۆ) دێ هێته‌ ڤه‌كرن.

  هەفتە لەدوای هەفتە، توانا و لێهاتوویی عەمار كوفی، تاكە بەشداربووی كورد لە بەرنامەی بەناوبانگی عەرەبی (عەرەب ئایدڵ) زیاتر بە دیار دەكەوێت، كە لە دواهەمین بەرنامەدا، گۆرانیبێژ (ئەحلام) كە یەكێكە لە دادوەرەكانی بەرنامەكە، عەماری بە ڤۆڵت و تەزووی كارەبا وەسف كرد.                          

ئەنجومەنی قەڵەمی سوید خەڵاتی ئەمساڵی تۆخۆلسکیی پێشکەش کرد بە نووسەر، خەباتکاری مافی مرۆڤ و پارێزەری کورد محەررەم ئەربەی.   ئەم نووسەرە پاش وتاردانێک لە پەرلەمانی سوید لە ساڵی ٢٠٠٩دا لایەن حوکوومەتی تورکیاوە گیرا و حوکمی چوار ساڵ و نیو زیندانی بۆبڕایەوە. محەررەم ئەربەی ڕۆژی ١٣ی ئەم مانگە دێتە سوید و لە کۆنفرانسێکدا بەم بۆنەوە بەشداردەبێ. خەڵاتەکەش دوو ڕۆژ دواتر لە ڕێورەسمێکی تایبەتدا لە بینای ئا.بێ.ئێفی ستۆکهۆڵم وەردەگرێ.  

ئەنیستیتۆی کورد لە ستۆکهۆڵم لە چووارچێوەی کار و چالاکیەکانیدا، ڕۆژێکی تایبەت بە شێعر و هەڵبەستی کوردی بۆ سەرجەم زاراوە جیاوازەزەکانی زمانی کوردی بەڕێوە دەبات. لەو ڕێوڕەسمەدا شاعیر و هەڵبەستوانانی کورد لە چوواربەشی کوردستان بەشداری دەکەن، هەروەها ڕێوڕەرسمەکە شانۆ و سترانی کوردی لە خۆ دەگرێت. جێ ئاماژەیە ئەنیستیتۆی کورد – ستۆکهۆڵم، ڕوێوڕەسمی هەڵبەستی کوردی ئەمساڵ تەرخان کردووە بۆ بەرخۆدانی کوبانێ و تراژیدیای شەنگال.

     نوێترین فیلمی سینه‌ماكاری كورد به‌همه‌ن قوبادی، له‌ به‌شی سه‌ره‌كی ده‌ره‌وه‌ی پێشبڕكێی 71ـیه‌كه‌مین خولی فیستیڤاڵی فیلمی ڤینیسیا له‌ ئیتاڵیا نمایشكرا.  

له‌ 19-7-2014  له‌ به‌لجیكا یادی دوو ساڵه‌ی شۆڕشی رۆژئاوای كوردستان ده‌كرێته‌وه‌، چه‌ندیین هونه‌رمه‌ندی ناوداری كورد به‌شداری تێدا ده‌كه‌ن، هونه‌رمه‌ندان چۆپی و خه‌لیل خه‌مگین و حه‌سه‌ن شه‌ریف و ژاڵه‌ له‌و بۆنه‌یه‌دا به‌شدار ده‌بن.

  ب خەم وکوڤان ڤە ئيرو 15/7/2014 نوجەيا وەغەرکرنا ئەندامێ ئێکەتيا مە ، ھەلبەستڤانێ پێشمەرگە –رەمەزان عيسا – ژ سويد گەھشتە مە . بناڤێ ئێکەتيا نڤيسەرێن کورد – لقي دھۆک ، ئەم سەرەخوەشيێ ل خوە و مالبات وکەس وکارێن خودێ ژێ رازي و تەڤايا نڤيسەرێن کورد دکەين. ھەلبەستڤان رەمەزان عيسا ژ سالێن حەفتێيان دەست ب نڤيسينا ھەلبەستێ کربوو ورولەکێ باش د خزمەتا ئەدەب وزمانێ کوردي دا ھەبوو. رەحمەتي وەک پێشمەرگە گەھشبوو رێزێن شورەشێ . پشتي سەرھلدانا 1991 ڤەگەريا دھۆکێ.

ل قەسرا مالا جەمیل پاشا ل دیاربەکر-ئامەد شانۆیا مەم و زین چەند ئێڤارەیا ھاتە نیشاندان، ب بەشداریا قەلەبالخەک مەزن ژ تەماشەڤانان، شانۆیێ کو نە ب ئاوایێ سەحنێ و ل سەر دکێ ھاتە لیستن لێ بەلێ ب ئاوایێ فیلم ل گەلەک جیھ و دەڤەرێن قوناخێ ھاتە لیستن کو ئەو جھ گەلەک نێزیکی بورجا بەلەک ب بەرێ خوەیی سپی و رەش کو قەسرا میر زەیندین بوو و چیرۆک و گەلەک بویەرێن دەستانا مەم و زینێ و ئەڤینا وان ل ور روو دابوو.

    پشتی نه‌خۆشیه‌كا گران و پتری دوو سالێن وه‌رگرتنا چاره‌سه‌ریێ، د رێوره‌سمه‌كێ هێژا دا ته‌رمێ میدیاكارێ كورد كامیران ره‌شید به‌رواری ل گۆرستانا شاخكێ هاته‌ ڤه‌شارتن.

نەوەیەکی رۆشنبیری ناسراوی کورد جەمال عیرفان وەک باشترین راگەیاندنکار لە وڵاتی میسر خەڵات دەکرێ.

ھەلبەستڤان مؤیەد تەیب ل پێشەنگەھا پرتووکان ل ئامەدێ، سمینارەک پێشکێش کر و بەحسا وێژەیا دەڤەرا بەھدینان ب گشتی و ھەلبەستێن خوە ب تایبەتی، ئەڤ چالاکی ژ ئالیێ وەشانخانا ئاڤەستا ڤە ھات ل دارخستن ب ھەلکەفتنا چاپکرنا بەرھەمەکە مویەد تەیب ب ناڤێ “ نە با من سوار دکە، و نە ئاخ من پەیا دکە” سمینار ب خوندنا هه لبست و ئمزەکرنا بەرھەما خوە ب داوی ھات.

ل رۆژا 1حزێرانێ دە رەوشەنبیرێن رۆژاڤایێ کوردستانێ کو ل تورکیێ و باکورێ کوردستانێ نەشتەچیھن، وێ ل ئامەدێ د کۆنفرانسا شێخ مەعشووقێ خەزنەوی دە بێن با ھەڤ.

تەڤگەرا زمان و پەروەرداھیا ب کوردی TZP-Kurdîب ھەفکاری د گەل باژێرڤانیا گەڤەرێ کۆنفرانسا یەکیتیا نەتەوی ل دارخستن، د رۆژا شەمبێ 10گولانێ تا 11گولانێ وێ بەردەوام بکە، و تێدە وێ 16سمینار ھاتن پێشکێش کرن ل سەر بابەتێن زمان و وێژە و سیاسەت.

    ب هه‌لكه‌فتا بورینا 90 سالان ب سه‌ر ل دایكوبنا هه‌لبه‌ستڤانێ كورد مه‌لا نوری هه‌ساری (1934-2011)، خه‌لاته‌ك ب ناڤی وی دێ بهێته‌ راگه‌هاندن. ئه‌ڤ خه‌لاته‌ ژ ئالیێ بنگه‌هێ نڤیسه‌ر و رۆژنامه‌ڤانێن كرد ل سوریا، ب ناڤێ خه‌لاتا "سه‌یدایێ مه‌لا نوری هه‌ساری بو داهێنانێ" دێ بهێته‌ راگه‌هاندن.

  ب مه‌ره‌ما درێژكرنا ده‌ستێ هاريكاريێ بۆ مشه‌ختێن كوردێن رۆژئاڤايێ كوردستانێ ئه‌وێن نهۆ ل كه‌مپێن هه‌رێما كوردستانێ دژين، هونه‌مه‌ند شڤان په‌روه‌ر كونسێرته‌كا هونه‌ري گێرا.

  ھونەرمەندێ ناڤداریێ ژ رۆژاڤایێ کوردستانێ خێرۆ عەباس ئالبووما خوەیا ب ناڤێ “تو“ پێشکێشی ھەزکریێ خوە کر، ئەڤ ئالبووم ڤێ دووماھیکێ ژ ئالییێ شرکەتا سۆنی موزيك  ھاتیێ ئامادەکرن و بەلاڤکرن ژ 11 سترانان پێک تێ، یەک ژ ڤان سترانان ب زاراڤەیا سۆرانی، یەک ژێ زازاکی و نەھ ستران ژی ب زاراڤەیا کورمانجی نە.

هونه‌رمه‌ندێ سترانبێژێ رۆژئاڤایا كورستانێ عادل حزنی، ل باژێرێ هه‌ولێر وه‌غرا داویێ كر. كه‌سه‌كێ ژ مالباتا حزنی ب ئاژانس و رادیویا په‌یامنێر راگه‌هاند، ل 24 ڤێ مه‌هێ هۆنه‌رمه‌ند عادل حزنی ل ژیێ 59 سالیێ دا وه‌غرا داویێ كر. دیاركرژی، حزنی ب سه‌ده‌ما نه‌خوشیا دلی ل ئێك ل نه‌خۆشخانه‌یێن هه‌ولێرا پایته‌ختا هه‌رێما كوردستانێ جانێ خو ژ ده‌ست دا.

فلمێ دەرھنێرێ کورد مانۆ خەليل خەلاتا یەکەم يا فەستیڤالا سیناما يا ناڤنەتەوی  Bozen2014 وەرگرت.   فلمێ مانۆ خەلیل ب ناڤێ „مێشەڤان“ ب ئەلمانی „Der Imker“ لایقی خەلاتا یەکەم ھات دیتن، د رۆژا داویێ 13-4-2014 یا فەستیڤالا ناڤنەتەوی ل ئيتاليا Bozenفلم فەستڤال کو ژ رۆژا 9 نيسانێ ھەتا 13 نيسانا 2014 ل دار کەتبوو.  

بە سپۆنسەریی تۆڕی میدیایی رووداو، هونەرمەندێکی رۆژئاوای کوردستان ئەلبوومێکی گۆرانی بڵاودەکاتەوە. زوبێر ساڵح، هونەرمەندی گۆرانیبێژی خەڵکی رۆژئاوای کوردستان، لە دووتوێی ئەلبوومێکدا بە ناوی "مەی نەنۆشە"، 8 هۆنراوەی مەلای جزیری کردووەتە گۆرانی و لە شاری ئیستەنبوڵ چاپی کردووە. زوبێر ساڵح تاوەکو ئیستا چەند هۆنراوەیەکی مەلای جزیری، شاعیری کلاسیکی کوردی کردووەتە گۆرانی، بەڵام ئەوە یەکەم ئەلبوومیەتی، کە هۆنراوەی هەموو گۆرانییەکانی، هی مەلای جزیرین.

روزاشەممە 12/4 هونەرمەندی نێوداری سووری عەبدولڕەحمان ئال رەشی كۆچی دواییكرد. ئەو هونەرمەندە، كە تەمەنی 83 ساڵ بوو، لە نەخۆشخانەی هیشام سنان لە دیمەشق كۆچی دواییكرد، لە ئەنجامی تووشبوونی بە دۆخێكی دەروونی سەخت. عەبدولڕەحمان ئال رەشی بە یەكێك لە ستوونەكانی درامای سووری و عەرەبی سەیردەكرا و لەلایەن هەندێكەوە بە (رابەری درامای سووری ) ناودەنرا.

    به‌ ئاماده‌بوونی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان مه‌سعود بارزانی، ده‌زگای مه‌دا نۆیه‌مین پێشانگای نێوده‌وڵه‌تی هه‌ولێر بۆ كتێبی كرده‌وه‌.  پێشانگاكه‌ به‌ چاودێری و ئاماده‌بوونی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان، به‌یانی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌ 2 نیسان/ ئه‌پرێل 2014، له‌ پاركی سامی عه‌بدولرِه‌حمان كرایه‌وه‌ و بڕیار وایه‌ بۆ ماوه‌ی 10 رۆژ به‌رده‌وام بێت.

   ب هه‌لكه‌فتا رۆژا جیهانیا هه‌لبه‌ستێ و ب پشكداریا هه‌لبه‌ستڤانێن كورد، عه‌ره‌ب، توركمان و ئاشووری، فیسته‌ڤاله‌ك ل باژێرێ كه‌ركوكێ هات ل دارخستن.   ئه‌ڤ فیسته‌ڤاله‌ ل بن ناڤێ "كه‌لا ئارابخا"، ژ ئالیێ ئێكه‌تیا ئه‌دیب و نڤیسه‌رێن كه‌ركوكێ هات ل دراخستن.

فلمێ سينه‌مايي يێ ”وه‌رزێ كه‌ركه‌ده‌ن” ژ‌ ده‌رهێنانا سينه‌ماكارێ ناڤدارێ كورد به‌همه‌ن قوبادي ژ بال كۆمپانيا مه‌زنا بلاڤكرنێ يا ژاپۆني ”كۆميستاك گرووپ” ل سينه‌مايێن سه‌رانسه‌ري وه‌لاتێ ژاپۆنێ هاته‌ نيشاندان.